ABD Başkanı Joe Biden kısa süre önce Tayvan’a Amerikan askeri teçhizatı alımı için 80 milyon dolarlık (64,6 milyon £) bir hibeyi imzaladığındı. Çin ise Washington’un yaptıklarından “üzüntü duyduğunu ve karşı çıktığını” söyledi.
Amerika’nın Çin’e verdiği hibe çok büyük bir miktar gibi görülebilir. Ancak bu miktar tek bir modern savaş uçağının maliyetinden daha az. Tayvan’da halihazırda 14 milyar doların üzerinde ABD askeri teçhizatı siparişi bulunuyor. 80 milyon doların daha fazlası önemli mi?
80 milyon dolarlık hibe
Öfke, Tayvan’a verilecek herhangi bir askeri desteğe karşı Pekin’in varsayılan tepkisi olsa da, bu sefer bir şeyler farklıydı. 80 milyon dolar bir kredi değil. Amerika, 40 yılı aşkın süredir ilk kez resmi olarak tanımadığı bir yere silah göndermek için kendi parasını kullanıyor. Bu, yabancı askeri finansman (FMF) adı verilen bir program kapsamında gerçekleşiyor.
ABD, 1979’da diplomatik tanınmayı Tayvan’dan Çin’e geçirdikten sonra, Tayvan İlişkileri Yasası uyarınca adaya silah satmaya devam etti. Önemli olan, Tayvan’ın olası Çin saldırısına karşı kendini savunabilmesine yetecek kadar silah satmaktı, ancak Washington ile Pekin arasındaki ilişkileri istikrarsızlaştıracak kadar çok değil. Onlarca yıldır ABD, Tayvan’ın en sadık müttefiki olarak kalırken, Çin’le iş yapmak için bu sözde stratejik belirsizliğe güvendi.
Ancak son on yılda Tayvan Boğazı’ndaki askeri denge dramatik bir şekilde Çin’in lehine değişti. Eski formül artık çalışmıyor. Washington politikasının değişmediği konusunda ısrar ediyor ama önemli açılardan değişti. ABD Dışişleri Bakanlığı FMF’nin Tayvan’ın tanındığı anlamına geldiğini hemen reddetti. Ancak Taipei’de, özellikle Washington’un Tayvan’ı yeniden silahlanmaya zorlamasının aciliyeti göz önüne alındığında, Amerika’nın adayla ilişkisini yeniden tanımladığı açık. Çin’in geride bıraktığı Tayvan’ın da yardıma ihtiyacı var.
80 milyon dolar “buzdağının görünen kısmı”
Tayvan Devlet Başkanı Tsai Ing-yu ile yakın bağları olan iktidar partisi milletvekili Wang Ting-yu, “ABD, askeri kapasitemizi geliştirme yönündeki acil ihtiyacı vurguluyor. Pekin’e, birlikte durduğumuza dair açık bir stratejik netlik mesajı gönderiyor” diyor. 80 milyon doların çok büyük olabilecek bir buzdağının görünen kısmı olduğunu söylüyor. Bay Wang, Tayvan’ın eğitim için ABD’ye iki tabur kara askeri göndermeye hazırlandığını, bunun 1970’lerden bu yana ilk kez gerçekleştiğini söyledi.