Dünyada sadece Türkiye’de kullanılıyor! BM’den ödül

Tarım ve Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü’nün (OGM) 2022’den bu yana kullandığı yerli imkanlarla geliştirilen ‘Karar Destek Sitemi’, pek çok alt sistemin bir araya geldiği bir yazılım. Sistemde meteorolojik veriler, Orman Bilgi Sistemi verileri, İHA ve uydu görüntüleri bir araya getiriliyor. Sistem ile meteorolojik veriler doğrultusunda orman yangını çıkma ihtimali ve meydana gelen orman yangınının sebebiyle ilgili tahminde bulunulabiliyor. Ayrıca orman yangını durumunda anlık meteorolojik ve coğrafik koşullar analiz edilerek, en doğru şekilde müdahale edilmesine yardımcı olup, yapılan müdahale simüle edilebiliyor. Değişen koşulları sürekli analiz eden yapay zeka destekli sistem, yangının anlık olarak davranışını ve ilerleyişini öngörebiliyor. Bu tahminler sonucu ekipler yangına daha etkili müdahale ediyor. Ayrıca yangının ilerleyişi ve tehlikesi dikkate alınarak tahliye edilmesi gereken yerleşim birimleri zamanında boşaltılıyor. Sistem yine mevcut verileri sürekli analiz ederek, anlık kayıt altına alabiliyor. Böylece bu bilgi havuzu sayesinde yangınla mücadele çalışmalarında sistemde sürekli iyileştirmeler de yapılabiliyor.

OGM’nin yerli ve milli imkanlarla geliştirdiği yapay zeka destekli ‘Karar Destek Sistemi’, BM Uluslararası Telekomünikasyon Birliği’nin ‘Dünya Bilgi Toplumu Zirvesi Ödülü’ne layık görüldü. Birçok ülkeden projenin aday gösterildiği yarışmada 18 kategoride oylama yapıldı. Türkiye’ye ödülü, 27-31 Mayıs tarihlerinde Cenevre’de yapılacak törenle verilecek.

‘ETKİLİ MÜDAHALE İMKANI VERİYOR’

Orman Genel Müdürü Bekir Karacabey, orman yangınının şiddetini, ilerlemesini etkileyen 3 temel etkenin ormandaki yanıcı madde miktarı, topografik veriler ve meteorolojik veriler olduğunu söyledi.

Karacabey, 1 yıldır yapay zeka destekli karar destek sistemini kullandıklarını belirterek, geçmişte tecrübe ettikleri orman yangınlarını sisteme kaydettiklerini söyledi.

Karacabey, “Sistem, çıkan bir yangının nasıl davranacağını tahmin etmeye başladı. Sistem öğrendikleriyle bunlara karar verirken uygulamada biz onun ne kadar doğru olduğunu görüp, yanlış karar verdiyse yanlışlarını da sisteme öğretip, doğrusunun ne olduğunu anlattık. Ve şu anda herhangi bir noktada bir yangın çıktığında kullandığımız bu sistem o anki canlı, anlık meteorolojik verileri alıyor; arazi yapısına, oradaki orman yapısına bakıyor ve bir karar veriyor. Diyor ki, ‘Bu yangın 20 dakika sonra şu noktaya ulaşır, 40 dakika sonra buraya ulaşır, 1 saat sonra şu noktaya ulaşır.’ Bunu söylediğinde de bizler yangın çıkan yerin etrafındaki ekiplerimizin konuşlandıkları yerleri bildiğimiz için o ekip ne kadar sürede yangın mahalline gelir, orada yapacağı faaliyeti ne kadar sürede icra eder, dolayısıyla o yangını orada tutabilir mi tutamaz mı ya da nerede söndürebilir, bu konuda bize karar vermede destek oluyor. Bize etkili ve yerinde müdahaleyi bu program yapma imkanı veriyor. Dolayısıyla ilerleyen süreçte bu yazılımı geliştirerek, inşallah daha kısa sürede daha az zayiatla yangınları söndürebilme imkanına kavuşmuş olacağız” diye konuştu.

‘KULLANAN BAŞKA ÜLKE YOK’

Sistemin daha da geliştirileceğini belirten Karacabey, “Bir sonraki aşamada yazılım bir yerde yangın çıktığında sisteme otomatik olarak aktarsın, bizim talimat vermemizi beklemeden yangına müdahale etmesi en doğru olan ekiplere kendiliğinden mesaj göndersin, o ekiplerin harekete geçmesini sağlasın istiyoruz. Gururla ifade ediyoruz ki, bu tamamen yerli ve milli bir yazılım. Şu anda bu yazılımı kullanan bir ülke yok. Ormancılıkta iyi olan ülkeler Amerika, Kanada, İspanya, Almanya gibi ülkeler ve Fransa sayılabilir. Bu ülkelerle de arkadaşlarımız, ekiplerimiz sürekli irtibat halinde. Şu anda onlar da bizden bu yazılımın tamamlanmasını bekliyorlar ki onlar da alıp kendi ülkelerinde uygulayacaklar” dedi.